Ochiq mashg'ulot ishlanmasi – bu maktabgacha ta'lim tashkilotlarida (MTT) bolalarning har tomonlama rivojlanishiga qaratilgan muhim pedagogik jarayon. Ushbu qo'llanma orqali biz ochiq mashg'ulot ishlanmasining mohiyatini, maqsadlarini, tuzilishini va uni tashkil etish bo'yicha amaliy tavsiyalarni ko'rib chiqamiz. Keling, bu mavzuni chuqurroq o'rganib, farzandlarimiz kelajagi uchun qanday qilib samarali mashg'ulotlar tashkil etish mumkinligini aniqlaymiz.

Ochiq Mashg'ulot Ishlanmasining Mohiyati va Maqsadi

Ochiq mashg'ulot ishlanmasi – bu tarbiyachining bolalar bilan oldindan rejalashtirilgan, maqsadli va tizimli faoliyati bo'lib, unda bolalarning bilim, ko'nikma va malakalarini rivojlantirish, ularning qiziqishlarini uyg'otish va ijodiy qobiliyatlarini ochishga qaratilgan. Bu jarayon bolalarning individual xususiyatlarini hisobga olgan holda, ularning yoshiga mos usullar va vositalar yordamida amalga oshiriladi. Asosiy maqsad – bolalarning har tomonlama rivojlanishiga erishish, ularni maktabga tayyorlash va mustaqil hayotga yo'naltirish.

Ochiq mashg'ulotlar, asosan, bolalarning kognitiv, ijtimoiy-emotsional va jismoniy rivojlanishiga yordam beradi. Kognitiv rivojlanish deganda, bolalarning diqqati, xotirasi, tafakkuri va nutqini o'stirish tushuniladi. Mashg'ulotlar davomida bolalar yangi bilimlarni o'zlashtiradilar, savollarga javob topadilar va o'z fikrlarini erkin bayon etishga o'rganadilar. Bu ularning kelajakda muvaffaqiyatli o'qishlari uchun mustahkam zamin yaratadi.

Ijtimoiy-emotsional rivojlanish esa bolalarning o'z his-tuyg'ularini tushunish, boshqarish va boshqalar bilan munosabat o'rnatish qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan. Ochiq mashg'ulotlarda bolalar hamkorlik qilishni, o'z fikrlarini himoya qilishni va boshqalarning fikrlarini hurmat qilishni o'rganadilar. Bu ularning jamiyatda o'z o'rnini topishlari va sog'lom munosabatlar qurishlari uchun muhimdir. Shuningdek, mashg'ulotlar orqali bolalarda empatiya, rahm-shafqat va do'stlik kabi insoniy fazilatlar shakllanadi.

Jismoniy rivojlanish bolalarning harakat faolligini oshirish, motorika ko'nikmalarini rivojlantirish va sog'lom turmush tarzini targ'ib qilishni o'z ichiga oladi. Mashg'ulotlarda turli xil jismoniy mashqlar, o'yinlar va harakatli faoliyatlar qo'llaniladi. Bu bolalarning mushaklarini mustahkamlaydi, koordinatsiyasini yaxshilaydi va chidamliligini oshiradi. Bundan tashqari, jismoniy faollik bolalarning kayfiyatini ko'taradi va ularning umumiy salomatligini yaxshilaydi.

Ochiq Mashg'ulot Ishlanmasining Tuzilishi

Ochiq mashg'ulot ishlanmasi odatda quyidagi asosiy qismlardan iborat bo'ladi:

1. Kirish qismi: Bu qismda tarbiyachi bolalarni mashg'ulotga tayyorlaydi, ularning diqqatini jalb qiladi va mashg'ulotning mavzusi va maqsadini e'lon qiladi. Kirish qismi qisqa, qiziqarli va bolalarning qiziqishini uyg'otadigan bo'lishi kerak.
2. Asosiy qism: Bu qismda tarbiyachi yangi bilimlarni taqdim etadi, bolalarning faoliyatini tashkil qiladi va ularning savollariga javob beradi. Asosiy qism bolalarning yoshiga mos usullar va vositalar yordamida tashkil etiladi. Tarbiyachi bolalarning faolligini rag'batlantirishi, ularning fikrlarini hurmat qilishi va ularga o'z fikrlarini erkin bayon etishga imkon berishi kerak.
3. Yakuniy qism: Bu qismda tarbiyachi mashg'ulotning natijalarini umumlashtiradi, bolalarning faoliyatini baholaydi va ularga uyga vazifa beradi. Yakuniy qism bolalarning o'zlashtirgan bilimlarini mustahkamlashga va ularning qiziqishini keyingi mashg'ulotlargacha saqlab qolishga qaratilgan bo'lishi kerak.

Har bir qismning mazmuni va davomiyligi mashg'ulotning maqsadiga, mavzusiga va bolalarning yoshiga qarab belgilanadi. Muhimi, mashg'ulot bolalar uchun qiziqarli, foydali va ularning rivojlanishiga hissa qo'shadigan bo'lishi kerak.

Ochiq Mashg'ulotni Tashkil Etish Bo'yicha Amaliy Tavsiyalar

Ochiq mashg'ulotni tashkil etishda quyidagi amaliy tavsiyalarga e'tibor qaratish lozim:

• Rejalashtirish: Mashg'ulotni oldindan rejalashtiring. Rejada mashg'ulotning mavzusi, maqsadi, vazifalari, usullari, vositalari va kutilayotgan natijalari aniq ko'rsatilishi kerak. Rejalashtirish jarayonida bolalarning yoshini, qiziqishlarini va individual xususiyatlarini hisobga oling.
• Materiallar tayyorlash: Mashg'ulot uchun zarur bo'lgan barcha materiallarni oldindan tayyorlab qo'ying. Materiallar bolalar uchun xavfsiz, qiziqarli va ularning rivojlanishiga yordam beradigan bo'lishi kerak.
• Muhit yaratish: Mashg'ulot o'tkaziladigan muhit qulay, xavfsiz va bolalarning diqqatini jalb qiladigan bo'lishi kerak. Xonani bezating, turli xil o'yinchoqlar va ko'rgazmali materiallar bilan ta'minlang.
• Faollikni rag'batlantirish: Mashg'ulot davomida bolalarning faolligini rag'batlantiring. Ularga savollar bering, ularning fikrlarini so'rang va ularga o'z fikrlarini erkin bayon etishga imkon bering. Bolalarning har bir urinishini qo'llab-quvvatlang va ularni maqtang.
• Individual yondashuv: Har bir bolaga individual yondashuvni ta'minlang. Bolalarning individual xususiyatlarini hisobga oling va ularga o'z qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam bering. Ba'zi bolalarga ko'proq yordam kerak bo'lishi mumkin, boshqalari esa mustaqil ravishda ishlashga qodir bo'lishi mumkin.
• O'yinlardan foydalanish: Mashg'ulotlarda o'yinlardan foydalaning. O'yinlar bolalarning diqqatini jalb qilish, ularning bilimlarini mustahkamlash va ularning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga yordam beradi.
• Baholash: Mashg'ulotning natijalarini baholang. Bolalarning o'zlashtirgan bilimlarini, ko'nikmalarini va malakalarini aniqlang. Baholash jarayonida bolalarni tanqid qilmang, balki ularni qo'llab-quvvatlang va ularga o'z xatolaridan saboq olishga yordam bering.

MTT Ochiq Mashg'ulot Ishlanmasi Namunalari

Quyida turli yoshdagi bolalar uchun mo'ljallangan ochiq mashg'ulot ishlanmasi namunalarini keltiramiz:

3-4 yoshli bolalar uchun: "Rangli olam" mavzusidagi mashg'ulot

Maqsad: Bolalarni ranglar bilan tanishtirish, ularning diqqatini, xotirasini va nutqini rivojlantirish.

Vazifalar:

• Bolalarni asosiy ranglar (qizil, sariq, ko'k) bilan tanishtirish.
• Ranglarni farqlash va nomlash qobiliyatini rivojlantirish.
• Ranglar haqida qo'shiqlar va she'rlar o'rgatish.
• Rangli qog'ozlardan applikatsiya qilish.

Usullar: Suhbat, ko'rgazmali materiallar, o'yinlar, qo'shiqlar, she'rlar, applikatsiya.

Vositalar: Rangli qog'ozlar, elim, qaychi, rangli qalamlar, rasmlar, o'yinchoqlar.

Mashg'ulotning borishi:

1. Kirish qismi: Tarbiyachi bolalar bilan salomlashadi, ularning kayfiyatini so'raydi va ularni mashg'ulotga tayyorlaydi. Tarbiyachi ranglar haqida qisqa she'r o'qiydi.
2. Asosiy qism: Tarbiyachi bolalarga asosiy ranglarni ko'rsatadi va ularning nomlarini aytadi. Bolalar ranglarni takrorlaydilar. Tarbiyachi ranglar haqida o'yin o'ynaydi. Bolalar rangli qog'ozlardan applikatsiya qiladilar.
3. Yakuniy qism: Tarbiyachi mashg'ulotning natijalarini umumlashtiradi, bolalarning faoliyatini baholaydi va ularga uyga vazifa beradi. Bolalar ranglar haqida qo'shiq kuylaydilar.

5-6 yoshli bolalar uchun: "Fasllar" mavzusidagi mashg'ulot

Maqsad: Bolalarni fasllar bilan tanishtirish, ularning bilimlarini kengaytirish, nutqini rivojlantirish va tabiatga muhabbatini uyg'otish.

Vazifalar:

• Bolalarni fasllar (bahor, yoz, kuz, qish) bilan tanishtirish.
• Fasllarning o'ziga xos xususiyatlarini o'rgatish.
• Fasllar haqida hikoyalar va she'rlar o'qish.
• Fasllarga oid rasmlar chizish.

Usullar: Suhbat, ko'rgazmali materiallar, o'yinlar, hikoyalar, she'rlar, rasmlar.

Vositalar: Fasllarga oid rasmlar, kitoblar, rangli qalamlar, qog'oz, o'yinchoqlar.

Mashg'ulotning borishi:

1. Kirish qismi: Tarbiyachi bolalar bilan salomlashadi, ularning kayfiyatini so'raydi va ularni mashg'ulotga tayyorlaydi. Tarbiyachi fasllar haqida qisqa hikoya o'qiydi.
2. Asosiy qism: Tarbiyachi bolalarga fasllarni ko'rsatadi va ularning nomlarini aytadi. Bolalar fasllarni takrorlaydilar. Tarbiyachi fasllar haqida o'yin o'ynaydi. Bolalar fasllarga oid rasmlar chizadilar.
3. Yakuniy qism: Tarbiyachi mashg'ulotning natijalarini umumlashtiradi, bolalarning faoliyatini baholaydi va ularga uyga vazifa beradi. Bolalar fasllar haqida she'r aytadilar.

Ushbu namunalar sizga ochiq mashg'ulot ishlanmasini tuzishda yordam beradi degan umiddamiz. Unutmang, har bir mashg'ulot bolalarning yoshiga, qiziqishlariga va individual xususiyatlariga moslashtirilgan bo'lishi kerak. Shunda mashg'ulotlar bolalar uchun qiziqarli, foydali va ularning rivojlanishiga hissa qo'shadi.

Xulosa

Ochiq mashg'ulot ishlanmasi – bu maktabgacha ta'lim tashkilotlarida bolalarning har tomonlama rivojlanishiga qaratilgan muhim pedagogik jarayon. To'g'ri rejalashtirilgan va tashkil etilgan mashg'ulotlar bolalarning bilim, ko'nikma va malakalarini rivojlantirishga, ularning qiziqishlarini uyg'otishga va ijodiy qobiliyatlarini ochishga yordam beradi. Ushbu qo'llanmada keltirilgan tavsiyalar va namunalar sizga samarali va qiziqarli mashg'ulotlar tashkil etishda ko'mak beradi degan umiddamiz. Farzandlarimiz kelajagi uchun birgalikda harakat qilaylik!